painga
1. (noun) good, well-being, benefit, gain.
He aha te painga o ngā kai reka a te Pākehā - o te rare, o te keke, o te purini, o te winika, o te pepa, o te waipiro? (TKO 31/5/1921:9). / What benefit is there in the sweet food of the Pākehā - lollies, cakes, puddings, vinegar, pepper and alcohol?
whai painga
1. (verb) to nourish, value, benefit.
I whai painga ngā mahi a Tūtaki ki te whakahauhau i ngā mema Māori kia noho tonu ki te Kotahitanga o ngā Tāngata Mahi o Niu Tīreni (TTR 1996:263). / Tūtaki was instrumental in urging the Māori members to remain in the New Zealand Workers' Union.
See also whaipainga
Synonyms: whaipainga, whakawairākau, whāngai
2. (modifier) useful, valuable, beneficial.
Tīmata ake ana tana mahi tiaki whare mā te whānau o David Warren, he tangata whakatipu momo hipi, miraka kau nei tāna mahi; nāna nei i hoatu he kau e rua nei, ngā kākahu whai painga tonu hoki o āna tamariki kua pakupaku rawa nei mō rātou (TTR 2000:28). / She began housekeeping for the family of David Warren, a sheep breeder and dairy farmer, who gave her two cows and useful clothing that his children had outgrown.
See also whaipainga
3. (noun) benefit, value, goodness, utility.
Ki taku titiro, ka nui te whai painga i puta mai (TTT 1/2/1926:348). / I have observed that many benefits have accrued.
See also whaipainga
kāore/kore (kē) he painga i [a Mea]
1. [so-and-so] is very good at, [you're] too much, [you're] on to it, no flies on [you], no sweat, without peer, no comparison, [you're] the best - an idiom used to say how very good someone is at a particular activity, or how excellent something is.
Kāore he painga i a Poia mō te tito waiata. / Poia is outstanding at composing songs.
Kore he painga i a koe mō te kōrero paki. / You're too much at telling yarns.
Mō te komekome, kāore he painga. / For whinging, she’s without peer.
See also kāhore he painga ki a
Rangi-hāpainga
1. (personal name) according to some versions of the creative narratives, Rangi-hāpainga separated Rangi-nui and Papa-tū-ā-nuku. Also known as Paia-nui-a-Rangi.
(Te Māhuri Study Guide (Ed. 1): 40-42;)
I te mea ka rewa a Rangi-nui ki runga, ko Tāne-te-waiora ka huaina tōna ingoa ko Tāne-nui-a-Rangi-e-tū-iho-nei; ko Tūkāriri ka huaina tōna ingoa ko Tū-mata-uenga-a-Rangi-e-tū-iho-nei; ko Rangi-hāpainga ka huaina tōna ingoa ko Paia-nui-a-Rangi-e-tū-iho-nei; ko Rongo-hīrea ka huaina tōna ingoa ko Rongo-marae-roa-a-Rangi (HWM 12). / Because Rangi-nui was elevated above, Tāne-te-waiora was renamed Tāne-nui-a-Rangi-e tū-iho-nei; Tūkāriri was renamed Tū-mata-uenga-a-Rangi-e-tū-iho-nei; Rangi-hāpainga was renamed Paia-nui-a-Rangi-e-tū-iho-nei; and Rongo-hīrea was renamed Rongo-marae-roa-a-Rangi.
Paia-nui-a-Rangi
1. (personal name) according to some versions of the creative narratives, he separated his parents Rangi-nui and Papa-tū-ā-nuku. Also known as Rangi-hāpainga.
(Te Māhuri Study Guide (Ed. 1): 40-42;)
I te mea ka rewa a Rangi-nui ki runga, ko Tāne-te-waiora ka huaina tōna ingoa ko Tāne-nui-a-Rangi-e-tū-iho-nei; ko Tūkāriri ka huaina tōna ingoa ko Tū-mata-uenga-a-Rangi-e-tū-iho-nei; ko Rangi-hāpainga ka huaina tōna ingoa ko Paia-nui-a-Rangi-e-tū-iho-nei; ko Rongo-hīrea ka huaina tōna ingoa ko Rongo-marae-roa-a-Rangi (HWM 12). / Because Rangi-nui was elevated above, Tāne-te-waiora was renamed Tāne-nui-a-Rangi-e tū-iho-nei; Tūkāriri was renamed Tū-mata-uenga-a-Rangi-e-tū-iho-nei; Rangi-hāpainga was renamed Paia-nui-a-Rangi-e-tū-iho-nei; and Rongo-hīrea was renamed Rongo-marae-roa-a-Rangi.
See also Rangi-hāpainga